woensdag 17 februari 2010

Schumanns middelvinger

Op 20-jarige leeftijd begon Robert Schumann ernstig te twijfelen aan zijn keuze om pianovirtuoos te willen worden. Hij was rechtenstudent en studeerde in die tijd tevens piano bij Friederich Wieck, de man die later zijn schoonvader zou worden. Daar zag hij dat de dochter van de laatstgenoemde (Schumanns toekomstige echtgenote Clara) eigenlijk al hard op weg was een succesvol concertant pianiste te worden, terwijl ze toch ruim negen jaar jonger dan hij was, en hij vergeleken daarmee nog helemaal nergens stond. Dat gaf hem zo zijn bedenkingen bij z'n eigen talent. Een misschien nog wel groter probleem dat hij in ongeveer dezelfde tijd in zijn dagboeken optekent was echter dat de middelvinger van zijn rechterhand de hele tijd maar zo vervelend stijf was. Hij kon niet zo vrij bewegen als de andere vier en zat daardoor de hele tijd in de weg.

Ik hoorde vaak het verhaal dat hij om dit probleem op te lossen eerst zelf een constructie bedacht: een touw dat met een gewichtje over een katrol hing trok zijn rechtermiddelvinger de hele tijd omhoog, zodat de andere vingers vrij konden bewegen. Ik ben er nu achter dat dat verhaal een fabeltje is, maar dat hij hulpstukken gebruikte om zijn probleem aan te pakken berust op waarheid: dokters beveelden hem warm het gebruik aan van een zogenaamde chiroplast: een bepaald soort klem die de desbetreffende vinger kon uitrekken en zo soepeler kon maken. Heerlijk aanhouden in bed en dan rustig wachten.

Wachten, inderdaad, maar wel op een beschadiging van je hand. Schumann jammerde en klaagde naderhand alles bij elkaar - bij zijn medische vrienden en bij zijn moeder, die het alles met lede ogen moest aanzien. Uiteindelijk treft hij dr. Kühl, die hem adviseert om zijn hand (ik heb dit werkelijk niet bedacht) in een dierenkarkas te steken: geniet van die heilzame warmte van het overleden dier en de geneeskrachtige werking van de daarin aanwezige lichaamssappen! Probleem erger geworden? Geen nood, een andere arts liet hem elektrische schokken ondergaan om de hand nog veel meer te belasten en het alleen maar erger te maken. Nee, een virtuoze klaviertijger word je op die manier niet. Een schrijver van interessante dagboeken - mja, dat wel.