maandag 2 maart 2009

Gerard Nolst Trenité

Deze man staat bekend als een van de ergste taalpuristen van zijn tijd (eind 19e, begin 20e eeuw). Hij voerde het pseudoniem Charivarius ('charivari' betekent 'kabaal' in het Frans, wat al enigszins moet aangeven met wat voor iemand we hier te maken hebben). Het is aan hem dat we de term 'Tante Betje' voor rammelende zinsconstructies als: 'Het is een leuke camping en hebben we het heel gezellig' te danken hebben. Door hem is ook de de minder bekende term 'Tante Doortje' ingevoerd, voor zinnen die overbodig met 'door' beginnen - niet fout, maar hij vond het lelijk staan als je het de hele tijd doet. Hij schreef er uiteindelijk een boekje over: 'Is dat goed Nederlands?'. Met zijn gedichten en taalstukjes in de Groene Amsterdammer verwierf hij bekendheid en werd hij op den duur zo berucht dat men 'Charivarius vergeve ons' bij teksten ging vermelden om zichzelf in te dekken. Toch was hij ondanks al zijn kritiek op taalverloedering een heel geestige en multigetalenteerde man die bijvoorbeeld zijn eigen geschreven toneelstukken vermakelijk kon inleiden voor het publiek.

Om zichzelf op veilige basis te onderhouden was hij leraar Engels - en zijn beroemdste werk werd dan ook het komische gedicht The Chaos, waarin hij zo'n beetje alle onregelmatigheden in deze taal, wat uitspraak betreft, naar voren brengt. Lees dit werk hier.