vrijdag 5 december 2008

Panopticons

Het woord 'panopticon' wordt meestal gebruikt voor een type gevangenis die de bewakers in staat stelt al hun gevangenen in de gaten te houden, zonder dat de gevangenen kunnen zeggen of ze dat ook daadwerkelijk doen. Het idee voor zo'n gebouw kreeg de filosoof Jeremy Bentham en het is doorgevoerd in gevangenissen over de hele wereld, zoals de koepelgevangenis in Haarlem. Voor een kunstproject in de Pennines in Engeland wordt hetzelfde woord gebruikt, maar dan niet wat betreft het kunnen overzien van gevangenen, maar van de omgeving. Op vier plaatsen zijn panopticons aangebracht in de periode 2003-2007.

Een eerste ('Colourfields', in Blackburn) maakte gebruik van een oude kanonbatterij die twee Russische kanonnen uit de Krimoorlog huisvestte. 'Atom', in Pendle, is een eivormige constructie, met gaten waardoorheen je het landschap kunt zien en met een reflecterende bol in het centrum. In Rossendale staat 'Halo': een stalen cirkelvormige roostercontructie, die 's nachts blauw oplicht en boven het landschap lijkt te zweven. De laatste in Burnley, 'Singing Ringing Tree', werd unaniem verkozen tot winnend voorstel: een buizenconstructie in de vorm van een boom, die een prachtig onheilspellend geluid maakt wanneer de wind er langs stroomt.