zondag 13 september 2009

Uilenspiegel

De laatste dagen lees ik de avonturen van Tijl Uilenspiegel, zoals die zijn verzameld door Charles de Coster in de 19e eeuw. In de prachtige vervlaamsing door Richard Delbecq uit 1896, die me duidelijk maakt dat er veel meer avonturen van Tijl zijn dan ik dacht. Ook een ontdekking: verwoven met zijn levensverhaal is dat van de ijskoude Filips II, die tegelijkertijd met hem wordt geboren en een stuk minder plezier in z'n leven heeft. Uilenspiegelhumor: neem alles wat je zelf zegt en wat anderen tegen je zeggen zo letterlijk als maar kan en doe verongelijkt wanneer je daarop wordt aangesproken. Neem een passage en je vindt gegarandeerd een voorbeeld, zoals hier, waarin ook de herkomst van de uitdrukking 'anderhalve man en een paardenkop' duidelijk wordt.

"Op zekere morgen was Uilenspiegel alleen thuis. Hij verdroot zich geweldig en nam een schoen van zijn vader, om er een schuitje van te maken. De grote mast stond reeds vast in de zool en Uilenspiegel ging een gat snijden in 't overleer om de boegspriet te plaatsen, toen hij over 't halfdeurken het hoofd van een ruiter en de kop van een peerd zag. "Is hier niemand?" vroeg de ruiter. "Ja," antwoordde Uilenspiegel, "een mens, een halve mens en een paardekop." "Hoezo?" vroeg de ruiter. Uilenspiegel sprak: "Wel, ik zie hier een hele mens die ben ik; verder zie ik een halve mens, te weten uw hoofd en borst, en daarbij nog de kop van uw peerd." (...) Toen vroeg de man hem de weg. "Daar waar de eenden gaan," antwoordde Uilenspiegel. De ruiter ging heen, doch als Uilenspiegel bezig was met van Klaas' tweede schoen een galei te maken, kwam hij terug. "Gij hebt mij bedrogen," sprak hij; "daar waar de eenden zijn, is het modder en veengrond, waarin zij ploeteren." Uilenspiegel antwoordde: "Ik zei u niet van te rijden waar zij ploeteren, doch daar waar zij gaan." "Wijs mij tenminste de weg die naar Heist gaat," sprak toen de man. "In Vlaanderen," zei Uilenspiegel, "zijn 't de mensen die gaan, en de wegen blijven liggen."

(Aardig om te doen is ook: met YouTube muziek luisteren die past bij het boek dat je aan het lezen bent, vooraf of tijdens leespauzes.)