maandag 4 mei 2009

Alexander Siloti

Weer eens zo'n persoon dat tegenwoordig veel bekender zou moeten zijn dan hij daadwerkelijk is, enkel omdat hij er nét niet in is geslaagd om door te breken naar de onsterfelijkheid. En opnieuw is het een pianist: Alexander Siloti (1863-1945) was in zijn tijd een levende legende wiens naam met een zekere eerbiedigheid werd uitgesproken. Hij had zulke grote handen dat hij in staat was vloeiend een dubbele octaaftriller met 1 hand uit te voeren. Dat lukt je niet; begin er niet aan. Hij was een begenadigd begeleider en een beroemd dirigent: hij toerde samen met Tchaikovsky rond om diens Eerste en Tweede Pianoconcert uit te voeren, waarbij om de beurt de een dirigeerde en de ander achter het klavier zat. Hetzelfde deed hij met Rachmaninoff, van wie hij overigens een volle neef was (met een leeftijdsverschil van 10 jaar) en die hij eerder gedoceerd had aan het conservatorium van Moskou (aardig om te weten is ook dat Siloti dirigent was tijdens de wereldpremière van het Tweede Pianoconcert, waarbij Rachmaninoff soleerde). Het was echter aan het conservatorium van St. Petersburg dat hij een ongekend vruchtbare periode in de geschiedenis van de muziek invulde, met behulp van de Siloti-concerten. Hij had een feilloos inzicht in wie en wat er muzikaal toe deed en tijdens de 14 jaar dat de concertreeks liep regelde hij de wereldpremière van werken van Stravinsky, Debussy, Enescu, Rachmaninoff, Scriabin, Prokofiev, Rimski-Korsakoff, Elgar, Sibelius, Schönberg en nog heel veel anderen.

En toch brak hij niet door - want toen hij naar Amerika vertrok dirigeerde hij niet meer en kon hij slecht naam maken. Hij maakte geen enkele opname, schreef bijna geen eigen composities, er zijn geen filmbeelden van hem en het enige dat we nu van hem hebben zijn zijn overigens briljante transcripties. Die kunst wint de laatste jaren weer wat aan populariteit - wellicht dat de naam Siloti weer met wat minder vraagtekens ontvangen kan gaan worden. Over een jaar of vijf of zo. Hier een voorbeeld van zijn bekendste omzetting van een Bachprelude.

(Onderste foto: Arnold Schönberg in Siloti's bontjas. Wat doet Arnold Schönberg in Siloti's bontjas. Wat doet hij daarin, vraag ik je.)