Zie je ik hou van je

Zie je ik hou van je,
ik vin je zoo lief en zoo licht --
je oogen zijn zoo vol licht,
ik hou van je, ik hou van je.

En je neus en je mond en je haar
en je oogen en je hals waar
je kraagje zit en je oor
met je haar er voor.

Zie je ik wou graag zijn
jou, maar het kan niet zijn,
het licht is om je, je bent
nu toch wat je eenmaal bent.

O ja, ik hou van je,
ik hou zoo vrees'lijk van je,
ik wou het helemaal zeggen --
Maar ik kan het toch niet zeggen.

Herman Gorter

Jacques de Vaucanson (1709 - 1782)

Deze Fransman uit de Verlichting wordt gezien als de man die de allereerste robots maakte. Vanaf zijn jeugd had hij al een fascinatie voor mechanieken en doorzag hij ze uiteindelijk altijd volledig, enkel door observatie: na talloze keren als kind in de kerk te zijn geweest en in een achterkamer een klok te hebben gezien, was hij in staat hem thuis na te bouwen. Hij was een eenzame jongen met de grootste ideeën: toen hij na het overlijden van zijn vader voor zijn opvoeding in een klooster belandde moest hij niets te maken hebben met andere mensen en bouwde op zevenjarige leeftijd een bootje dat mechanisch aangedreven de kloostervijver kon oversteken.

Zijn grootste uitvindingen zijn er drie en maakte hij op latere leeftijd. De eerste twee zijn musicerende poppen die hij in een visioen zich moet hebben voorgesteld. Niks geen flauwekul van ingebouwde fonografen: dit was het echte werk. Er moest met wieltjes en gewichtjes leven worden gemaakt. De fluitspelende poppen moesten een fluit bespelen zoals een mens dat deed en dus werd het een constructie van negen blaasbalgjes voor verschillende blaasintensiteiten. De lippen konden vervormen, de poppen hadden een metalen tong en hij ging zelfs zo ver een mensenhuidlaag aan te brengen op de vingers, zodat die de juiste druk konden uitoefenen op de fluitgaatjes.

De andere uitvinding was een mechanische eend die graantjes kon eten, slikbewegingen maakte met de nek, kon flapperen met de vleugels en zijn voedsel ter plekke verteerde: de uitwerpselen kwamen er meteen weer uit. Vaucanson beschreef een reservoir waar de granen een chemische reactie zouden aangaan en zo verteerd zouden worden. Hier, echter, hield hij het publiek mee voor de gek. Er ging helemaal niets door een spijsverteringskanaal: Robert-Houdin ontdekte dat de uitwerpselen zwartgeschilderde stukjes brood waren die uit een aparte ruimte in de eend kwamen.

Maar beroemd was hij al lang. Voltaire noemde hem een Nieuwe Prometheus en gaf aan dat 'als die schijtende eend er niet was geweest, niets ons zou herinneren aan de glorie van Frankrijk'.

Dichtertje

'De duivel hattem leelijk te pakken. Hij was een zwak dichtertje, kindsch werti ervan. Hij bleef fatsoenlijk van zwakte. Dat was weer zoo iets raars, waar God vroeger nooit over gedacht had, fatsoenlijk was fatsoenlijk en daarmee uit. 't Dichtertje wist niet op wie hij verliefd moest worden. Als hij in twee wetende ogen had gekeken, zag hij er dadelijk weer twee. Hij was zoo zwak, zoo lekker zwak. Maar als i 't vijfentwintigste meisje zag, voelde-n-i zoo iets raars in z'n hersens. Hij had al eens in 't voorbijloopen op 't terras van een café een stoeltje omgeschopt van kwaadaardigheid. Want hij wist wel, dat ze niets wisten, dat ze dom giechelden, alleen al als i z'n hoed voor hen af nam, of strak keken, omdat ze stonken van burger-juffrouwen-ingebeeldheid. En toch kon-i 't niet laten. En dan moest i vluchten naar ergens waar geen vrouwen waren en dan maakte-n-i zich kwaad op God en den duivel tegelijk en zei datti idioot werd en datti nog eens met open mond jaren lang kwijlen zou, een leeren slabbetje voor, zonder datti 't zelf wist. Maar den volgenden dag keeki weer en dacht daarbij: "Mon âme prend son élan vers l'infini." '

Op 29 april a.s. gaat op het Bredewegfestival in Amsterdam een operaversie van Nescio's Dichtertje in première. Met muziek van Harke Jan van der Meulen, libretto en regie van Marianne Kuijper. Een straatopera, dus geen heel orkest en een cast van beroemde zangers, maar een vocaal kwartet ondersteund door piano, contrabas, slagwerk en accordeon. Voorzien van filmbeelden van het Amsterdam van Nescio. Hier (iets) meer informatie.

Fluitconcours

Vandaag deed ik met een hoboïst en een fluitiste mee aan het Nationaal Fluitconcours in Ittervoort, Limburg (overigens zonder kans te kunnen maken op prijzen aangezien de laatste van ons conservatorium had gedaan). Eindelijk ook eens de dwarsfluit in de andere registers gezien: er bestaan belachelijke geknikte kachelpijpen die subcontrabasdwarsfluiten worden genoemd. Een zwaar 'Oemp' beschrijft het geproduceerde geluid wel zo'n beetje. Populair en erg gewild in orkesten zijn blijkbaar fluiten van PVC ('elektrapijp') met messing. Stukken goedkoper, voor solo-spel minder geschikt, maar in ensembles blijkbaar een geluid dat veel genoegen geeft. Lange wachtlijsten hierdoor bij de fabrikant. Dat de meer gangbare instrumenten duur zijn is duidelijk, maar als je echt een mooi geluid wilt is het een bekende keuze om mondstuk, kopstuk of kleppen van goud te maken en kun je het op de spits drijven. 18-Karaats materiaal bijvoorbeeld, zodat je fluit zo'n 20.000 euro kan gaan kosten. Even duur als een modale concertvleugel.

Toch blijft het hoofdzakelijk een vrouweninstrument, bleek maar weer: onder de ca. 60 fluiters 1 uitzondering. Vreemd toch weer dat het afsluitende (professional-)concert door een man werd gegeven.

Een spiegel van hout

Israëlisch interactief kunstenaar Daniel Rozin maakte een aantal dynamische kunstwerken die analoge instrumenten doen vermoeden, maar die stiekem digitaal zijn. De opvallendste zijn spiegels die van materialen zijn gemaakt die je niet in eerste instantie reflecterend zou willen noemen. Hout bijvoorbeeld: door middel van 835 stukjes pijnbomenhout die onder een verschillende hoek het opvallende licht met een andere intensiteit weerkaatsen wordt er een beeld geconstrueerd van de waarnemer. Een verborgen camera in het midden geeft steeds aan elk stukje hout door hoe het zich moet oriënteren. Hier te zien. Stiekem eerder dus een monitor in plaats van een spiegel, maar je bent gauw geneigd anders te denken.

Nog mooier is Eye Contact van Rafael Lozano-Hemmer. Hier wordt de vaak voorkomende foto die opgebouwd is uit duizend kleinere foto'tjes dynamisch gemaakt: je camerabeeld wordt opgebouwd uit kleine mensjes die je aankijken en steeds in een andere positie gaan staan om het beeld goed te krijgen. Die staat hier.

Het neefje van Beethoven

Nadat zijn broer Karl overleden was aan tuberculose wilde Ludwig van Beethoven koste wat kost de voogdij krijgen over zijn zoon, eveneens Karl geheten. Zijn schoonzus en kersverse weduwe Johanna was in zijn ogen een zeer immoreel mens van wie zijn neefje ver vandaan moest worden gehouden. Een moeizame serie rechtszittingen was nodig om uiteindelijk het oordeel geveld te krijgen dat de componist ook daadwerkelijk de supervisie kreeg.

Beethoven was de laatste persoon op aarde die een kind bij z'n volle verstand zich vader zou wensen. De portretten spreken boekdelen: die boze blikken zijn van een getroebleerde, vaak driftige kerel die gekweld werd door steeds maar erger wordende doofheid en het isolement dat daar bij hoorde, gekoppeld aan een constant gebrek aan geld. Een man die voor een groot deel van zijn leven amper zelf rond kon komen van zijn toondichterschap, laat staan dat hij een extra mond kon voeden. Daarbij kwam dat hij met zijn neefje de muzikale toekomst van de naam Beethoven wilde verzekeren en hem tegen zijn zin op de les van etudenduivel Carl Czerny bracht. Woedend was hij toen de jongen meldde dat hij in plaats van de kunstrichting in te slaan liever in militaire dienst wilde en menig maal moest hij hem bij zijn moeder wegslepen, bij wie hij veel liever wilde zijn dan bij het genie.

Op 20-jarige leeftijd kon Karl van Beethoven de emotionele chaos die in hem was ontstaan niet meer aan. Als ware romanticus kocht hij een pistool en met het verpanden van zijn horloge een tweede. Daarna klom hij de heuvel in Baden op om zelfmoord te plegen bij de ruïnes van Rauhenstein. Met het eerste pistool schoot hij mis. De kogel van het tweede schampte zijn slaap. Toen hij daarna gevonden werd diende hij zich alsnog aan bij het leger. Drie maanden daarna stierf Beethoven.

See for one second sea (2)

Luuk Wilmering schrijft:

Beste David Dekker,

de multipel SEE FOR ONE SECOND SEA is een boekje van ca. 16 bladzijden. Het boekje bevat twee 16mm filmstroken van elk 24 beeldjes (= 1 seconde). Het eerste strookje toont een close-up zwart/witopname van mijn oog ('SEE') en het tweede strookje toont een beeldvullende zwart/witopname van de branding ('SEA'). Voorin de multiple staat een wereldkaart met een opdracht voor de lezer, waar ter wereld deze zich ook maar bevindt. Mocht je er nog meer over willen weten dan hoor (lees) ik het wel.

Met hartelijke groet, Luuk Wilmering